Aman (Quenya; UFA: [aman]; "kutsanmış alem"), büyük okyanus Belegaer'in karşısında, Orta Dünya'nın batısında uzanan bir kıta idi. Valar'ın ve üç tür Elflerin eviydi: Vanyar, bir kısmı Noldor, bir kısmı da Teleri. Tol Eressëa adası doğu sahilinin hemen dışında bulunuyordu.
Tarih[]
Arda'nın çok eski zamanlarında Almaren'in yokedilmesi üzerine Valar, Arda'nın en batısındaki Aman'ın büyük kıtasına kaçtı ve orada Valinor bölgesini kurdu. Kendilerini tecrit etmek amacıyla, doğu kıyısındaki Pelóri adı verilen büyük bir dağ sırasını yükselttiler ve deniz yoluyla gezginlerin Aman'a ulaşmalarını engellemek için okyanusta Büyülü Adalar'ı kurdular.
Bilinmeyen nedenlerden dolayı Valar, Pelóri duvarının dışında iki ülke bıraktı: kuzeydoğudaki Araman ve güneydoğudaki Avathar. Büyük bir bilinmeyen örümcek olan Ungoliant, gizlice Avathar'a kaçmayı başarmıştı. Melkor esaretten serbest bırakıldığında, Avathar'a kaçtı, dağları Ungoliant'ın yardımı ile ölçeklendirdi ve Aman'daki büyük eserin yıkımını sağladı.
Büyülü Adaları geçmeyi başaran ilk denizci, Valinor'a şimdi Morgoth adlı Melkor'a karşı, Valar'ın yardımını aramak için gelen Eärendil'di. Görevi başarılı oldu, Valar tekrar savaşa girdi ve adaları da ortadan kaldırmaya karar verdi.
Bundan kısa bir süre sonra, büyük Númenor adası Belegaer'den, Aman kıyılarına yakın bir yerden büyüdü ve Edain'in Üç Hanesi orada yaşamaya başladı. Bundan böyle, onlar Dúnedain veya Batı'nın Adamları olarak adlandırıldı ve Valar ve Tol Eressëa Elfleri tarafından birçok hediyelerle kutsandılar. Valar, Númenórlular'ın ölümsüzlük kazanmak için Aman'a girmelerinden (bir ölümlü Aman'da da ölümlü olacağından) korktukları için, Númenor’un en batıdaki yurdunun batısına gitmelerini yasakladılar. Zamanla ve Sauron'un kışkırtmaları ile, Númenórlular Valar Yasağı'nı ihlal etti ve Altın Ar-Pharazôn emri altında büyük bir orduyla Aman’a doğru yola çıktı. Valar, Pelóri'nin bir bölümünü bu ordunun üzerine çökerterek tuzağa düşürdü, ancak öldürmedi. Ordunun hala kaya yığınının altında olduğu söyleniyor.
Bu yeni gelişme ışığında Valar, kendilerini diğer topraklardan ayrı tutmaya karar verdi, ancak büyülü adalardan daha belirleyici bir yöntemle. Dünya, o zamanlar düzdü. Onlar Eru Ilúvatar'ı çağırdılar ve Orta Dünya'nın küreye dönüşüp Aman'ı Arda'dan uzaklaştırmayı sağladılar. Böylelikle Eärendil'in rotası boyunca batıya yelken açan bir denizci uzak doğuda ortaya çıkacaktı. Ancak elfler için, dünyanın eğriliğinden sıyrılan ve Aman'a geçen bir Doğru Yol yaptılar[1]. Hobbitler Frodo ve Bilbo Baggins ve belki de Samwise Gamgee ve cüce Gimli de dahil olmak üzere, bu yol boyunca çok az sayıda elf olmayanın geçtiği bilinmektedir.[2]
Etimoloji[]
Quenya ismi Aman, "Kutsanmış Topraklar",[3] veya "kutsanmış, kötülükten arındırılmış"[4] veya "Bozulmamış Ülke" [5]olarak yorumlanmaktadır.
Aman isminin etimolojisi Tolkien'in yazılarında zaman içerisinde değişmiştir. Dilbilimsel yazıların başında Aman, kök man'dan ("iyi") türetilmiş bir "yerli Quenya formu" olarak düşünülmüştü. Ancak, sonraki yazılarda (Quendi ve Eldar gibi), adın bir Valarin kelimesinden geldiği söylenir.
Notlar[]
- Tolkien, Aman'ı kendi dini inanışı olan Hristiyanlıktaki cennet anlayışı gibi, yalnızca dünyadaki yaşamı sona eren varlıkların erişebildiği ve halen ölümlü olan varlıkların erişemediği bir yapıda düşünmüş olabilir.
Referanslar[]
- ↑ Orta Dünya Atlası, Birinci Çağ, Yaşlı Günler, "Giriş"
- ↑ Yüzüklerin Efendisi, Ek B, Yılların Öyküsü (Westlands Kronolojisi), "Yüzük Kardeşliği Üyeleri ile İlgili Sonraki Olaylar"
- ↑ J.R.R. Tolkien, "Eldarin Elleri, Parmaklar ve Rakamlar ve İlgili Yazılar - Üçüncü Bölüm" (Patrick H. Wynne tarafından düzenlenmiştir), Vinyar Tengwar, Sayı 49, Haziran 2007, s. 26-7
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (ed.), Mücevherler Savaşı, "4. Bölüm. Quendi ve Eldar", s. 399
- ↑ J.R.R. Tolkien, Christopher Tolkien (ed.), Kayıp Masallar Kitabı Birinci Bölüm, "Valar'ın Gelişi ve Valinor'un İnşası": "Notlar ve Yorum"