Valar (Quenya; tekil Vala), dünyayı şekillendiren ve yöneten, Arda'nın Güçleri'ydi. Aman'ın Batı kıtasında yaşadılar.
Köken[]
Valar, Ilúvatar'ın düşüncesiyle ortaya çıkan Ainur ruhları idi ve bu nedenle babaları olarak düşünülebilir. Ainur’un bir kısmı da "Ilúvatar’ın düşüncesinde" kardeş olarak kabul edildi. Her birine Ilúvatar'ın düşüncesinin belirli bir kısmı hakkında bilgi verildi ve bu nedenle her ruh kendi kısmı ile uyum içindeydi. Bunun tek istisnası, Ilúvatar'ın düşüncesinin her bölümüne içgörü kazandırılan ve Ainur'un en güçlüsü olan Melkor'du.
Ainur Ainulindalë'yi söyledikten sonra, Ilúvatar'ın vizyonuna ve Eä'nin (Evrenin) yaratılmasına tanık oldu. Birçok Ainur Eä'ye girmeyi seçti ve Arda'nın (Dünya) sonuna kadar ayrılmamayı kabul etti. Ilúvatar'a isyan eden Melkor dahil Eä'ye giren en büyük on dört Ainur'a Valar adı verildi. Eä'ye girdikten sonra Valar ve yandaşları - Ilúvatar'a sadık kalan ve Melkor'un isyanını reddeden Maiar-, Arda'yı tanrısal güçlerini kullanarak fiziksel meseleleri üzerinde şekillendirmeye başladılar, onu Ilúvatar'ın Çocukları'nın (Elfler ve İnsanlar) uyanışı için hazırladılar. Bunu yapmak, Arda'yı kendisine almak için gelen Melkor'un kötülükleriyle mücadele etmeyi gerektiriyordu.
Ainur olarak Valar, ilahi, fiziksel bir bedeni olmayan ve görünmez kalabilen ölümsüz ruhlardı. Bununla birlikte, sıklıkla insanlar, elfler veya diğer doğa formlarının biçimlerini aldılar.
Bazıları Valar'a “tanrılar” diyorlardı, ancak aslında Ilúvatar'ın elçileri ya da vekilleriydiler ve kendilerine ibadet edilmemesi gerekiyordu.[1] Amaçları Ilúvatar'ın Çocukları'nın lordları veya efendileri olmak değil, yaşlılar ve rehberler olarak hizmet etmekti. [2][3] Valar'ın, çocukları özgür iradelerinden mahrum etmeleri,[4][5] öldürmeleri veya onlara karşı güç kullanmaları, [1][6] ya da onlara melek gücü göstergeleri ile hükmetmeleri yasaklandı.[1]
Tüm Ainur gibi, Valar da Ilúvatar'ın Vizyonu'ndaki Arda tarihinin genişlemesine tanıklık etmiştir ancak hepsine değil. Bu tarihin bazı kısımları ile Ilúvatar'ın Çocukları'nın gerçek doğası ve kaderi gibi Ilúvatar'ın düşüncesinin bazı kısımları onlardan saklanmaya devam etmiştir.[7]
İsimler[]
Bunlar, Eldar'ın bildiği haliyle Valar'ın isimleridir.
Valar Lordları[]
- Manwë Súlimo, Valar Kralı, Varda'nın kocası
- Ulmo, Denizlerin Kralı
- Demirci Aulë, Yavanna'nın kocası
- Oromë Aldaron, Büyük Süvari, Vána'nın kocası
- Mandos (Námo), Vairë'nin kocası, Ölülerin Yargıcı
- Lórien (Irmo), Estë'nin kocası, Düşler ve Arzular Ustası
- Tulkas Astaldo, Valinor Şampiyonu, Nessa'nın kocası
Valar Kraliçeleri ( Valier )[]
- Varda Elentári, Yıldızların Kraliçesi, Manwë'nin karısı
- Yavanna Kementári, Meyve veren, Aulë'nin karısı
- Nienna, Merhametli Leydi
- Nazik Estë, Irmo'nun karısı
- Dokumacı Vairë, Mandos'un karısı
- Daima Genç Vána, Oromë'nin karısı
- Dansçı Nessa, Tulkas'ın karısı
Kalın harfli isimler Arda'nın Yüksek Olanları veya Máhani ve Aratar (Sindarin: Rodyn) "Yüce" olarak bilinen Valar'ın en büyük sekizidir. Hepsinden en güçlü olan Melkor, bunların arasında sayılmaz.
Lórien ve Mandos kardeşler birlikte Fëanturi veya "Ruhların Ustaları" olarak anılırlar.
Valar
Orta Dünya'da, her bir Valar diğer dillerde diğer isimlerle biliniyordu. Örneğin, Sindarin'de Varda'nın adı "Elbereth" idi. İnsanlar onları başka birçok isimle tanıyorlardı, bazen ilk başta onlara “tanrılar” diyorlardı. Cüceler yaratıcıları Aulë'i, Mahal adıyla çağırdı. Rohirrim, Oromë'i Béma olarak tanıyordu.
Tarih[]
Valar Eä'ya girdiğinde, Manwë ve Melkor savaştı ve Manwë, savaşında kendisine yardım etmek için diğer ruhları çağırdı. Bunlar arasında diğer Valar ve Maiar vardı. Melkor ile olan bu Birinci Savaştan sonra, düşman savaştan uzak Eä bölgelerine çekildi ve diğerleri Dünya'yı şekillendirmeye devam ettiler.
Elflerin Uyanmasından çok önce Valar, yani Yavanna, Almaren adasında dünyayı aydınlatan İki Lamba'yı yarattı ve Arda Baharı boyunca doğa zenginleşti. Fakat Melkor bunu gördü ve Arda'nın kontrolü için savaşmaya geri döndü ve Ungoliant'ın Lambaları yok etmesini sağlayarak dünyayı değiştirdi. Valar Aman'a çekildi ve Valinor'u kurdu.[3] Valar, Valimar şehrinin altın kapılarının dışında, İki Ağaç'ın ışığında yıkanırdı ve büyük konseyleri düzenlemek için Mahanaxar'da toplanırdı, Eä tarihinin en önemli kararlarından bazıları bu konseylerde alındı.
Valinor'da ikamet ederken Arda'nın çoğu karanlıktı ve Melkor'un kontrolü altındaydı. Sonunda Valar (hatta Ulmo) Hüküm Çemberi'ne geldi ve çocukların ne olacağı korkusuyla, sonunda Utumno'yu yıkacakları ve üç çağ boyunca Melkor'u hapsedecekleri Elfler Uğruna Savaş'ı yapmaya karar verdiler. Ayrıca elflerin Valinor'a davet edilmesine karar verildi. Ulmo, başlangıçta bu karara katılmamakla birlikte, Eldar'ın Batı'ya ulaşmak için Büyük Deniz'i aşmasına yardımcı oldu. Bu dönemde Valar Valinor'da Calaquendi'yi karşıladı ve rehberlikleri ve kutsal Valinor'un Işığı altında zenginleştiler.[7]
Fakat Melkor ve Ungoliant İki Ağaç ve Işıklarını öldürdüler ve Valar ve elfler Valinor'un Karartılması'na yas tuttular. Elflerin en yeteneklisi olan Fëanor, Valar'a isyan etti. Ağaçları yeniden alevlendirmek için Silmarilleri teslim etmeyi reddetti ve sonra onları Karanlık Lord'dan kurtarmak için Valinor'u terk etmeyi seçti. Morgoth'un yaptıkları için Valar'ı suçladı ve elflerin çoğu, Valar'ın kendilerini terk ettiğine inandığı için Noldor'un onu Orta Dünya'ya kadar takip etmesi gerektiği konusunda ikna edildi. O ve oğulları, Silmarilleri elinde tutan herkese -elf, insan, Maia veya Vala'ya- karşı savaşmaya yemin ettiler.[8][9]
İsyancı Noldor'un ayrılmasından sonra Valar, İki Ağaç'ın yaşayan son kısmından Güneş ve Ay'ı yarattı ve onları gökyüzüne yönlendirmek için iki Maiar atadı. Ancak, düşman Ay'ı yok etmeye çalıştığında, Valar Valinor'u güçlendirdi. Valinor'un Gizlenmesi ile burası Morgoth'a erişilemez hale geldi, ancak Feanor'u takip eden Noldor'u da sürgün etti.[10]
Valar, Beleriand Savaşları sırasında acı çeken Orta Dünya halklarını neredeyse tamamen terk etti, ancak çektikleri acılar içinde onlara yol gösterme yolları vardı: Ulmo, Turgon ve Finrod'u gizli krallıklarını kurmaya çağırdı ve Turgon'un habercisi Tuor'a Gondolin'e gitmesinde rehberlik etti.
Birinci Çağ'ın sonuna doğru, Eärendil Valinor'un Gizlenmesini ihlal etti ve Valar'ın karşısına çıktı. Onlardan Morgoth'a karşı savaşmak için Orta Dünya'daki insanlar ve elflere yardım etmelerini istedi; ve Valar mazeretini kabul etti. Maiar ve Amanyar'dan oluşan Valar Ordusu Beleriand'a geldi ve büyük Gazap Savaşı'nda savaştı. Sonunda tekrar yargılanan Karanlık Lord'a karşı son zaferlerini elde ettiler ve Morgoth Arda'dan kovuldu.[11] Valinor'a giden yol hem sürgündeki Noldor hem de Orta Dünya'nın Moriquendi'si için yeniden açıldı.
Edain savaşlar sırasında ve Morgoth döneminde çok acı çekti ve Valar onlar için Elenna adasını yarattı, onları ve soylarını bilgelik, bilgi ve uzun ömür ile kutsadı. Ancak hiçbir zaman batıya doğru yolculuk etmemeleri için bir yasak getirdiler. Númenórlular ölümlü topraklara hükmetmesine rağmen, nihayetinde Valar Yasağı ve ölüm korkusu tarafından kısıtlandılar. Valar ve elflerin ölümsüzlüklerini kıskandılar ve ölümsüzlere karşı ilk konuşan Kral Tar-Atanamir oldu.
Númenórluları etraflıca düşünmeleri veya tehdit etmek amacıyla Manwë tarafından “Batı Efendilerinin Kartalları” olarak adlandırılan kartal şeklindeki fırtına bulutları gönderildi. Ancak birkaç nesilden sonra, Númenor, Kral Ar-Pharazôn'a sonunda Aman'a ulaştığında ölümsüz olacağına dair güvence veren Sauron'un yıkıcı etkisinin altına girdi. Kral çok sayıda gemi topladı ve Valar Yasağını kırmak ve onlara karşı savaş açmak için yola çıktı. Fakat Manwë, ne olup bittiğinin farkındaydı ve Valar daha sonra Arda'nın Muhafızlığını bıraktı. Ilúvatar, Arda'nın şeklini feci biçimde değiştirerek cevap verdi. Númenor'un yıkılmasından sonra, Ölümsüz Topraklar Arda'dan uzaklaştırıldı, böylece insanlar onlara ulaşamadılar ve sadece elfler oraya Düz Yol'dan ve dünyanın kürelerinden çıkabilen gemilerde oraya gidebildiler.[12]
Üçüncü Çağ'da, Valar Sauron'un büyüyen gölgesi için endişelendi ve bir konsey topladı. Bazı maiar'ı yaşlı adamlar kılığında ve kendilerine bazı kısıtlamalar getirerek ölümlü topraklara gönderdiler. Bunlar büyücüler tarikatını oluşturdular ve Yüzük Savaşı'ndaki ölümüne dek Sauron'un karşısında yer aldılar.[13][14]
Savunmalarının zayıflayacağı ve Karanlık Lord'un sonunda Gecenin Kapıları'ndan kaçacağı söylenir. Valar'ın, dünya yok olduğunda Dagor Dagorath'da onunla tekrar savaşacağı, ancak Ainur'un, elfler ve insanlar ile birlikte Ainur'un İkinci Müziğini tekrar söyleyeceği rivayet edilir. Ainur'un bildiği tek şey İkinci Müziğin İlk Müzik'ten daha büyük olacağıdır. Ainur bile, ikinci dünya veya İkinci Müzik ile ilgili hiçbir şey bilmez, sadece İlk Müzik'ten daha büyük olacağını söyler.
Etimoloji[]
Vala kelimesi "(meleksel) güç" anlamına gelir ve kudret ve güçle ilgili olmak zorunda olan BAL kökünden gelir. Kelimenin İlkel Quendian formu bálā, veya bal-î idi.[15] İlgili kelimeler otorite veya kutsallık izlenimi veriyodu, örneğin. vala- "hükmetmeye".[16]
Valar, günlük isim olarak Valanya ve Valandur veya Valandil gibi kişisel isimlerle anıldı. Kelime aynı zamanda Tengwa # 22'nin adıdır.
Sindarin'de onlara Belain denir, ör. günlük isim Orbelain'deki ve takımyıldızı Cerch i Mbelain'deki Balan gibi ullanılır. ancak daha yaygın olarak, bunun yerine Rodyn (tekil Rodon) denirdi.
Valar ayrıca Valinor'un Lordları veya númeheruvi "batının lordları" olarak ta adlandırılırlardı.[17]
Andunaic'de Valar Avalôi ve Avalôim "güçler" olarak adlandırılmıştır. Dişi formu (Valie'ye denk) Avalê "tanrıça" idi.[18]Ayrıca Barîm an-Adûn "batının lordları" ünvanı da kullanılıyordu.[19]
Referanslar[]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 J.R.R. Tolkien'in Mektupları, Mektup 156, (4 Kasım 1954 tarihli)
- ↑ Silmarillion, Ainulindalë, "Ainur'un Müziği"
- ↑ 3,0 3,1 Silmarillion, Quenta Silmarillion, "Günlerin Başlangıcına Dair"
- ↑ Morgoth'un Yüzüğü, "Dördüncü Bölüm. Athrabeth Finrod ah Andreth: Yazarın" Yorum " Üzerine Notları", s. 339
- ↑ Orta Dünya Halkları, "Fëanor'un Sloganı", "Quenya'nın" Þ'den s'ye değişme durumu ", s. 334
- ↑ Morgoth'un Yüzüğü, "Dördüncü Bölüm. Athrabeth Finrod ah Andreth: Sözlük", s. 350
- ↑ 7,0 7,1 Silmarillion, Quenta Silmarillion, "Elflerin Gelişi ve Melkor'un Esaretine Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, "Noldor'un Kaçışına Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, "Noldor'un Kaçışına Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, "Güneş ve Ay ve Valinor'un Saklanmasına Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, "Eärendil'in Yolculuğu ve Gazap Savaşı'na Dair"
- ↑ Silmarillion, Akallabêth, "Númenor'un Düşüşü"
- ↑ Bitmemiş Öyküler, "Istari"
- ↑ Yüzüklerin Efendisi, Kralın Dönüşü
- ↑ Kayıp Yol ve Diğer Yazılar, "Üçüncü Bölüm: Etimoloji", s. 350 ("BAL-" olarak görünen kök)
- ↑ Mücevherler Savaşı, s. 404
- ↑ Sauron Yenildi, s.246
- ↑ Sauron Yenildi, s. 241, 305, 428
- ↑ Sauron Yenildi, s.247