Yavanna (Quenya; UFA: [jaˈvanna] - "Meyve Verici"), Arda'nın tüm büyüyen şeylerinden ve meyvelerin büyümesinden sorumlu olan Ainur, Valar ve Aratar'dan biriydi. Ayrıca Kementári (Quenya; "Dünya Kraliçesi"), İvon (Sindarin; "Meyve Verici") olarak ta adlandırılmıştır. Valinor'un güneyinde, Yavanna Meraları'nda oturuyordu.[1]
Vána'nın[2] ablası, Aulë'nin karısıydı ve Melian'ın[3] akrabasıydı.
Biyografi[]
Lambalar Çağı'ndan başlayarak Arda'nın baharı boyunca, uzun süredir hazırladığı dünyanın ilk büyüyen şeylerini (ağaçlar ve bitkiler) ekti ve yetiştirmesine neden oldu. İlk başta, tıpkı Valar'ın beslediği ve değer verdiği dünyadaki diğer her şey gibi, bu şeyler bir süre için gelişti ve büyüdü. Ancak Melkor'un kendi planları vardı ve dünyayı kardeşlerinden alıp kendisi için yönetmeyi planlıyordu. Uzak kuzeydeki büyük Utumno kalesinden, Arda'nın baharını aydınlatan dünyanın damarlarına zehirlerini yolladı. Sonra Yavanna'nın şeyleri hastalandı ve çürüdü ve kısa bir süre sonra Melkor, Dünya'yı kırarak İki Lamba'ya saldırıp onları yok etti.
Daha sonra Valar, Aman kıtasına taşındı ve oradaki bütün dünyadaki tek ışık olan İki Ağacı yarattılar. Orta Dünya karanlıkta kaldı ve hayatta kalan canlılar, binlerce yıl sonra Güneş ve Ay'ın yükselişine kadar Yavanna tarafından büyük bir uykuda bekletildi.
Eru, Aulë'nin yarattıklarına izin verdikten sonra, Yavanna cücelerin hayatta kalmak için Orta Dünya'daki tüm ağaçları keseceklerinden korkuyordu. Eru, ağaçlarını korumak ve onlara çobanlık yapmaları için Ent'ler yaratarak yalvarışına cevap verdi.[2][4]
Ainur'un Şarkısı'nda Yavanna, Manwë ve Ulmo'nun yağmurunu alacak büyük ağaçların dallarını söyledi ve bazı ağaçlar Ilúvatar'a şarkı söyledi. Bunun, Ağaçların Çobanları anlayışı olduğu söylenir. Onun düşüncesi aynı zamanda Büyük Kartalların gelişini ayarlayan Manwe'ninki ile de bir araya geldi.[4]
Günlerin başlangıcında, Yavanna ilk Arda tohumlarını ekti ve Olvar'ı ve tüm büyüyen şeyleri izledi. Morgoth sevgili yaratıklarına zarar verirken, onunla savaştı ve aleyhindeki bütün planları destekledi. Morgoth Arda'dan kovulduktan sonra, uzun süredir geliştirdiği tohumları ekmiş ve başlangıçta çiçek açmamış olmasına rağmen, Arda'nın baharında yaşam Orta Dünya'ya geldi. İki Lamba ortadan kalktığında, Orta Dünya'daki yaşamın çoğu, Ay'ın ve Güneş'in yükselişine kadar süren Yavanna'nın Uykusunda[5] uykuya daldı.
İki Lamba'nın yıkılmasından sonra Valar Aman'a çekildi ve Valinor'u yarattı. Ezellohar'ın yeşil tepesinde Yavanna oturdu ve diğer Valar oturdu ve onu dinledi. Şarkısı, Nienna'nın gözyaşlarının yardımıyla, en büyük eseri olan toprağa ışık veren İki Ağaç'ı ortaya çıkardı. Ancak, Yavanna dış ülkeleri terketmedi; zaman zaman oraya gelirdi ve Morgoth'un acılarını iyileştirirdi ve diğer Valar'ı Elflerin Uyanışı'ndan önce onunla savaşmaya çağırdı.
Eru, Aulë'nin yarattıklarına izin verdikten sonra, Yavanna cücelerin hayatta kalmak için Orta Dünya'daki tüm ağaçları keseceklerinden korkuyordu. Aulë buna cevap olarak, Ilúvatar’ın Gerçek Çocukları elfler ve insanların ağaçlarına ihtiyacı olacağını söyledi. Yavanna, yaptığı herhangi bir şeyin başkalarının egemenliğinden arınmış olup olmayacağını sorgulayarak Manwë'ye bağırdı. Manwë İlúvatar'ın önünde dua ederek endişelerini aktardı ve Eru gerçekten de Yavanna'ya acıdı: Yalvarışlarını ağaçları korumak için Entler yaratarak cevapladı.
Elfler, Tol Eressëa'da Tirion'u inşa ettiklerinde Yavanna, Mindon'un altındaki saray için Telperion'un daha küçük bir görüntüsü olan Galathilion ağacını şekillendirdi.[6]
İki Ağaç'ın yıkılmasından sonra Yavanna kalıntılarını inceledi ve diğer Valar'a Silmarillerin ışığını kullanabilirse onları iyileştirebileceğini söyledi. Bu ışık, Fëanor'un isteği ile reddedildi.[7] O ve Nienna yapabildiklerini yaparak, Telperion'dan bir gümüş çiçek ve Laurelin'den bir altın meyve getirmeyi başardılar. Bunları, onlar için gemileri şekillendiren ve böylece Ay ve Güneş'i yaratan kocası Aulë'ye verdi.[8]
Gazap Savaşı’nda Valar’ın yanında bulunan insanlar için Andor toprakları Ossë tarafından yükseltildi, Aulë tarafından kuruldu ve Yavanna tarafından zenginleştirildi. Edain bu adaya geldiğinde Númenor diyarını yarattı.[9] Daha sonraki yüzyıllarda, Valar ölümlü topraklara elçiler göndermeye karar verdiğinde, Yavanna, hizmetkarı Aiwendil'i yanına alması için Maia Curumo'ya yalvardı.[10]
Etimoloji[]
Quenya'da Yavanna, yáve ("meyve")[11] ve anna ("hediye")[12] den "Meyve Verici" anlamına gelir. Kementári, onun epiteli, kemen ("Dünya")[13] ve tari ("Kraliçe") 'den "Dünya Kraliçesi"[14] anlamına gelir.
Sindarin'deki ismi Ivon, "Meyve Verici" anlamına gelir. Yalnızca Ivonwin ("Yavanna'nın Bakireleri") bileşiminde doğrulanmıştır.[15] Ivanneth ayı Yavanna'dan sonra adlandırılmış olabilir.[16]
Yavanna'nın eski adlarından biri Palúrien'dir. "Geniş Dünya'nın Leydisi" anlamındadır.[17]
Önemsiz Şeyler[]
- Yavanna, Aragorn'un uzak atası olan Melian'ın akrabası olduğu söylendiği için Aragorn ile ilişkili olabilir. Yavanna'nın Melian'la olası ilişkisi Elros, Elrond ve Arwen gibi birçok karakterle olan ilişkisiyle sonuçlanabilir.
- Rütbe olarak, Aratar (en güçlü sekiz Valar) arasında dördüncü, Valier (Valar hanımları) arasında ikinci sıradadır
- Birkaç başka versiyonda, Yavanna yerine, Laurelin'i en son meyvesini veren kız kardeşi Vána idi.
- Yavanna, klasik tanrıçalarla benzerlikler paylaşır: Ürün büyümesi ve doğurganlıkla bağlantılı Demeter ve aynı zamanda "Toprak Ana" olarak da bilinen Gaia gibi.
Referanslar[]
- ↑ Orta Dünya Atlası, Birinci Çağ, Yaşlı Günler, "Valinor"
- ↑ 2,0 2,1 Silmarillion, Valaquenta, "Valar'a Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, Bölüm IV: "Thingol ve Melian'a Dair"
- ↑ 4,0 4,1 Silmarillion, Quenta Silmarillion, II. Bölüm: "Aulë ve Yavanna'ya Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, Bölüm X: "Sindar'a Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, Bölüm V: "Eldamar ve Eldalië Prenslerine Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, Bölüm VIII: "Valinor'un Karartılmasına Dair"
- ↑ Silmarillion, Quenta Silmarillion, Bölüm XI: "Güneş ve Ay ve Valinor'un Saklanmasına Dair"
- ↑ Silmarillion, Akallabêth (Númenor'un Düşüşü)
- ↑ Bitmemiş Öyküler, Giriş, Dördüncü Bölüm, II: "Istari"
- ↑ Orta Dünya Tarihi, Vol. V: Kayıp Yol ve Diğer Yazılar, Üçüncü Bölüm: "Etimolojiler"
- ↑ Yüzüklerin Efendisi, Ek E: Yazma ve Yazım, II: Yazma
- ↑ Orta Dünya Tarihi, Vol. X: Morgoth'un Yüzüğü, Dönüştürülen Efsaneler
- ↑ Orta Dünya Tarihi, Vol. 1: Kayıp Öyküler Kitabı Birinci Bölüm, Ek: Kayıp Öykülerdeki İsimler - Bölüm I
- ↑ Orta Dünya Tarihi, Vol. 12: Orta Dünya Halkları, XV: “Lembas'a Dair”
- ↑ Orta Dünya Tarihi, Vol. XII: Orta Dünya Halkları, bölüm IV: "Takvimler"
- ↑ Orta Dünya Tarihi, Vol. 5: Kayıp Yol ve Diğer Yazılar, İkinci Bölüm: "Yüzüklerin Efendisi'nden Önce Valinor ve Orta Dünya"